محدثه آزمند: مصاحبه ها، گفتگوها و بیانیه های مسئولین و وزارت صمت درباره عرضه خودرو در بورس کالا تا حدود زیادی با واقعیت ها فاصله دارد.
موافقان عرضه خودرو در بورس تاکید زیادی بر حذف دلالان خودرو دارند و معتقدند با فروش خودرو در بورس کالا، قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا شکل گرفته و واقعی شده است و این هم به نفع تولید کننده و هم خریداران است!
آنها می گویند عرضه خودرو در بورس صنعت خودرو را سامان داده و اگر قرار است از منابع عمومی پولی گیر کسانی بیاید مشخص و معلوم است.
اما واقعیت این تصمیم منتج به چه چیزی شده است؟
بخش هایی از این ادعاها درست است حذف دلالان باعث شده است تا سود سرشاری نصیب خودروسازان شود اما سهم مردمی که درآمد ریالی دارند از این تصمیم چه بوده است؟ آیا مشکل موجود در کشور حذف دلالها بود یا گرانی خودرو!؟
برای رسیدن به این سوالات ابتدا باید ببینیم مساله اولیه چه بوده که منتج بر عرضه خودروها در بورس کالا شد.
بدون شک اولین و اساسی ترین مشکل موجود در این زمینه گرانی خودرو بود که نه تنها حل نشد بلکه امید جامعه ای که به قرعه کشی خودرو برای خرید یک وسیله نقلیه با قیمت معقولانه تر دلبسته بود رنگ باخت.
حالا کسانی که امیدوار بودن تا با شرکت در قرعه کشی خودرویی متناسبتر با درآمد خود خریداری کنند باید با همان شرایط نزدیک به قرعه کشی در مزایده شرکت کنند و آنرا چند برابر قیمت خریداری نمایند.
مشکل اصلی؛ بازار انحصاری برای خودروسازان ایران
واقعیت بازار خودروی ایران یک انحصار قوی است. تولید کنندگان خودرو در ایران با نفوذ در تصمیم گیری کلان کشور و ممانعت از ورود خودروهای خارجی یک بازار انحصاری را برای خود ایجاد کرده اند. این انحصار به نوعی بوده که نه تنها همواره برای خودروهای بی کیفیت داخلی (به زعم پلیس راهور و بسیاری از کارشناسان) مشتری وجود داشته بلکه متقاضیان خودرو برای پیش خرید آنها سر و دست می شکنند و در قرعه کشی شرکت می کنند. به نظر می رسد تا وقتی که میزان عرضه و تقاضا برابر نشود این مشکل پا بر جا خواهد ماند و با این عرضه های محدود، آزاد شدن واردات خودرو تنها راه حل مشکل خواهد بود.
درآمد ریالی مردم و خودروهای دلاری چند برابر قیمتی
ایرانی ها یکی از پایینترین درآمدها را دارند حقوق های ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلاری کارمندام و کارگران گویای این واقعیت است. اما چطور در کشوری که درآمدها تا این مقدار پایین است یک خودروی معمولی با گیربکس دنده ای مانند ال ۹۰ گاها تا ۲۰ هزار دلار معامله می شود!؟
همین اعداد و ارقام موجود در بازار برای خودروها خود نشان دهنده میزان اثربخشی تصمیمات گرفته شده است.
در پایان باید گفت تصمیمات حاصله از عرضه خودرو در بورس کالا فقط باعث شد تا انحصارطلبان به سودهای بیشتری دست یابند کسانی که حقوق و دستمزد ریالی به نیروی کار خود پرداخت می کنند اما تولیداتشان را دلاری به مردم قالب می کنند و در این مابین سودی که عاید مردم شد فقط گرانی است.
